Daar vliegen ze weer: plukjes haar zijn een veelvoorkomend bijproduct dat elke kattenliefhebber kent. We gaan het tot op de bodem uitzoeken! Hier leer je alles wat je moet weten over vachtwisselperiodes van katten.
Je hebt een belangrijke afspraak. Witte blouse, zwart pak. Maar wat is dat? Haren tussen de speldenstrepen – hoe komt dat nou weer?
Ik ben er vrij zeker van dat ik niet de enige ben die dagelijks mijn kleding moet scannen op kattenhaar! Zelfs de was die vers uit de droger komt, trekt alweer haar aan: deze kleine deugnieten kleven als lijm aan de kleding.
Afhankelijk van het materiaal gebeurt de pluisaanval in verschillende dimensies. Hoe gebeurt dit in de eerste plaats? En waarom verandert een kat eigenlijk van vacht?
Waarom verandert een kat van vacht?
Kattenbezitters hebben geen thermometer nodig, ze hebben thuis een gratis weer voorspeller: hun huisdier.
Lente en herfst – de veranderende seizoenen worden binnenshuis aangekondigd al voordat ze buiten zichtbaar worden. Voorafgaand aan een weerbericht of barometer zal er “harige” informatie door het hele huis zijn – een indicator die er nooit naast zit!
Katten hebben een innerlijke klok:
ze weten instinctief wanneer het tijd is voor de vachtwissel. Ze kunnen continu wat haar verliezen, maar twee keer per jaar vindt er een volledige haarwisseling plaats tussen de zomer- en wintervacht. Een flinke klap, want de hele vacht wordt verwisseld.
Wisselen van zomer- naar wintervacht
In de lente bereidt de dunnere vacht zich voor op warmere temperaturen, terwijl de herfst juist zorgt voor een dikke, warme wintervacht.
Waarom gebeurt dit?
Jij zou toch niet je wollen jas in de zomer dragen of alleen een T-shirt in de winter, of wel? Dat zou natuurlijk niet heel fijn zijn.
Het wisselen van de vacht biedt een perfecte manier om zich aan te passen aan veranderende temperaturen en weersomstandigheden: in het voorjaar wordt de dichte wintervacht vervangen door een aanzienlijk lichtere zomervacht, die de kat beschermt tegen zowel UV-stralen als hitte. De wintervacht met zijn dichte ondervacht houdt het dier droog en warm – zelfs in extreem natte en koude weersomstandigheden.
Licht en temperatuur als sleutelfactoren
Je kat heeft hiervoor geen weer-app nodig – hij wordt gewaarschuwd door zijn eigen instincten en zintuigen. Wanneer de lichtomstandigheden en buitentemperaturen beginnen te veranderen, weet je kat automatisch dat het tijd is om de vacht te verwisselen.
En daar gaat het haar – de oude pracht wordt afgeworpen terwijl de nieuwe vacht groeit. Buitenkatten hebben te maken met dagelijks wisselende weersomstandigheden, terwijl huiskatten in een door mensen gecontroleerde omgeving leven. Binnen zijn de licht- en temperatuurveranderingen gematigd, zodat ze slechts als bijzaak gezien worden, waargenomen vanuit het raam of tijdens een wandeling op de beveiligde balkon.
Elke verandering in licht en temperatuur zal echter worden waargenomen door de hormonen van je kat, omdat het lichaam zich probeert aan te passen aan de veranderde omstandigheden.
Verschillen tussen de verschillende kattenrassen
Hoewel huiskatten slechts in geringe mate worden blootgesteld aan licht en weersveranderingen, verliezen ze ook haar – en in tegenstelling tot hun soortgenoten die buiten leven, verliezen ze hun haar het hele jaar door!
Waarom?
De reden ligt in de onnatuurlijke binnenomgeving die het normale bioritme “verstoort”. Kunstlicht en gematigde temperaturen irriteren het lichaam, dat zich door de eeuwen heen heeft aangepast aan natuurlijke ritmes.
In termen van evolutie is het een succesverhaal dat moeilijk te verslaan is! Hoewel katten hun “wilde” karakter van binnen behouden – leven tussen mensen weerhoudt ze er niet van vleesetende roofdieren te zijn – hebben ze zich perfect aangepast aan onze levensstijl.
Er zijn echter kleine verschillen tussen de verschillende rassen.
Langharige katten houden hun trotse baasjes qua verzorging veel meer bezig dan kortharige dieren.
Wat gebeurt er tijdens een vachtwissel?
Kattenhaar heeft dezelfde structuur als mensenhaar.
Dit betreft ook de “vita”, oftewel de levenscyclus, die ook voor beide typen gelijk is.
Groeiperiode: ontwikkeling van een nieuwe wortel
Tussentijdse periode: Haargroei wordt opgeschort
Rustperiode: het haar rust, zit nog vast en valt uiteindelijk uit
Wanneer verandert een kat van vacht?
Normaal gesproken vindt het spektakel twee keer per jaar plaats: voor het begin van de winter en wanneer de bomen beginnen te bloeien – in de lente. Als de bladeren buiten beginnen te vallen, hebben veel katten hun dichte wintervacht al aan.
Ook vindt er voor de zomer een vachtwisseling plaats: hiervoor wordt het oude haar afgeworpen en vervangen.
De dichte ondervacht wordt achtergelaten om te voorkomen dat het te warm wordt. Als kattenbezitter word je een echte “getuige” van deze wisseling.
De seizoenswisselingen beleef je niet alleen buiten in de natuur, maar ook binnenshuis in je eigen flat. Kattenhaar, overal – en het zal op de meest onwaarschijnlijke plaatsen worden gevonden!
Naast de seizoensverandering kunnen er ook andere redenen zijn voor haaruitval, zoals stress, verkeerde voeding, parasieten, ziekte of een hormonale verandering.
Wanneer verandert een kat van vacht?
De voorouders van je kat waren bewoners van de steppe. Dat kun je herkennen van de eindeloze zoektocht van je kat naar warme plekken: katten zijn beruchte zonaanbidders en warmtevreters. Nat en koud? Niks aan. Net als hun voorouders reageren ze gevoelig op invloeden van buitenaf. Als licht- en weersomstandigheden beginnen te veranderen, zal de kat reageren, omdat dit het startsignaal is voor de vachtwisseling.
In het wild is deze reactie van essentieel belang.
Alleen degenen die zich aanpassen aan de veranderende seizoenen zullen overleven en zo ook het voortbestaan van de soort veilig stellen. Dit is het uiteindelijke doel.
Hoe lang duurt een vachtwissel bij katten?
Een allesomvattende regel, zoals “de vachtwissel van een kat duurt X dagen”, bestaat helaas niet. Het verharen hangt van veel verschillende factoren af.
Ten eerste is er de leefomgeving: als jouw kat het grootste deel van de tijd binnen is, kan hij het hele jaar door haren verliezen. Huiskatten zonder toegang naar buiten worden niet blootgesteld aan de wisselende seizoenen – voor hen is het zelden veranderende kamerklimaat een gegeven. Ook al hangen er rijen ijspegels aan de raamkozijnen buiten, de verwarming of een gezellige plek bij de open haard zorgt altijd voor gematigde temperaturen in huis.
Voor buitenkatten geldt een periode van acht weken voor een volledige vachtwisseling. Soms gaat het wat sneller en is alles binnen 5-6 weken voorbij.
Helpen bij het wisselen van de vacht, een goed idee?
Een vachtwissel duurt dus niet alleen relatief lang – het duurt weken – het is ook een behoorlijk inspannende aangelegenheid voor uw katje! Een kat kleedt zich niet om zoals wij: shirt uit, in de wasmachine, nieuwe aantrekken – nee!
Daarom hebben oudere dieren of dieren in slechte gezondheid een echt probleem: het kost veel energie, die elders eigenlijk dringender nodig is. Kittens of katten in hun tienerjaren hebben minder stress – zij kunnen er meestal gemakkelijk mee omgaan, maar zij hebben ook uw steun nodig.
Vachtwissel versnellen
Haar, overal haar en geen borstel in de buurt? Nou, dan is het duidelijk weer tijd voor het wisselen van de vacht. Als je van de kleine ondeugden af wilt, zit er maar één ding op: de voortgang verbeteren. Ook moet er altijd een goede stofzuiger bij de hand zijn, een musthave in deze periode. Als je een robotstofzuiger hebt, is dat misschien zelfs puur entertainment voor de kat!
Maar hoe kun je je kat eigenlijk ondersteunen in deze fase?
Hoe komen jullie allebei van de haarstorm af?
Langharige katten: hoe u voor hun vacht moet zorgen
Lees meerPassende verzorging
Het haar is niet alleen visueel vervelend op meubels en kleding, het kan ook de buik en dikke darm van je kat verstoppen – vooral tijdens het wisselen van de vacht!
Het ingeslikte haar van het reinigingsproces verzamelt zich meestal eerst in de maag en komt dan langzaam in de dikke darm terecht. Als de hoeveelheid te groot is, gaat een in het wild levende kat automatisch op zoek naar gras, vooral naar grofkorrelige soorten. Dit is nodig als braakmiddel om van het onverteerbare haar af te komen. Het gras fungeert hier als braakmiddel. Dit is misschien niet prettig om te zien, maar onthoud dat het een volledig natuurlijk en noodzakelijk proces is voor je kat. Om deze reden moeten ook huiskatten altijd toegang hebben tot kattengras.
Olie toevoegen aan het eten
Je kunt je kat ook helpen door wat olie door het voedsel te doen. Perfect zijn vis-, lijnzaad- en olijfolie. De eerste twee kunnen een beetje stinken – de geur van visolie is zelfs sterker dan het lijnzaad – maar alles wat vis is, is in orde voor de meeste katten. Een halve theelepel is voldoende.
Het toevoegen van olie aan het voer heeft een dubbel voordeel: het helpt de kat om de haarballen gemakkelijker uit te braken, terwijl de onverzadigde vetzuren de nieuwe haargroei bevorderen. Maar overdrijf het niet! Een halve theelepel olie per dag is voldoende – anders kunnen er ongewenste bijwerkingen optreden en komt diarree aan de deur kloppen.
Kijk hier voor meer informatie over de verschillende oliën en vetten in diervoeding:
Dagelijks borstelen
Hoe meer, hoe beter in dit geval: elke haar die je meeneemt met de borstel, komt daardoor niet op je bank of kleding terecht. Toegegeven, niemand heeft er echt zin in om dit elke dag te doen, maar tijdens het vachtwisselseizoen zal het een groot verschil maken.
En voor je kat zal het zelfs een gewenst neveneffect hebben: regelmatige massages! Het borstelen wordt zeer op prijs gesteld. Je helpt de kat om vervelende overtollige haren kwijt te raken en tegelijkertijd worden de spijsvertering en de bloedsomloop zachtjes geactiveerd. Dit zal ook helpen om de band tussen jou en je dier nog sterker te maken.
Dus – gewoon doen! Het dagelijkse borstel- of kamritueel zal jullie beiden ten goede komen.
Zorg ervoor dat je alleen borstels gebruikt die geschikt zijn voor jouw kat: voor langharige soorten zijn er bijvoorbeeld speciale borstels met flexibele pinnen. Meer interessante feitjes over katten verzorging:
De juiste voeding gebruiken
Soortspecifieke voeding is een van de belangrijkste basisbehoeften van een kat. Een gezond, uitgebalanceerd dieet is een essentieel onderdeel van de levenskwaliteit en het zal jouw kattenvriend helpen om van een lang leven aan jouw zijde te genieten.
Wanneer het vachtwisselproces in volle gang is, beleeft het lichaam van je kat een “all-day workout”. De juiste voeding zorgt voor de extra kracht die nodig is om makkelijker door deze fase te komen.
Zorg ervoor dat het voedsel aminozuren, vitamines, vooral vitamine B, en omega-vetzuren zoals omega-6 en omega-3 bevat.
In de dierenwinkel vind je speciaal voer dat is ontwikkeld om je kat te helpen bij het wisselen van vacht. Kattengras, ook wel kattenmunt genoemd, is een natuurlijke hulp die je het hele jaar door in huis moet aanbieden. Je kunt het gras zowel op het balkon als binnen houden. Hier is alle informatie die je nodig hebt over kattengras:
Welke kat past goed bij mij?
Lees meerMaatregelen tegen kattenhaar
“God, geef me de sereniteit om de dingen te accepteren die ik niet kan veranderen / Moed om de dingen te veranderen die ik kan / En wijsheid om het verschil te zien.”
Het bekende sereniteitsgebed van Reinhold Niebuhr laat zien dat hij behalve theoloog, filosoof en politicoloog ook wel eens kattenbezitter kan zijn geweest!
Eén ding is zeker: wat je ook doet, er zal geen haarvrije zone in je flat zijn als je samenwoont met een kat – behalve als het een haarloze Sphynx is!
Je kat kan het hele jaar door haren verliezen – een beetje hier, een beetje daar – zelfs buiten het seizoen van vachtwisseling om. Zijn er echter geen tips of trucs om de dagelijkse verharing te verminderen of beter te accepteren?
Sereniteit is de sleutel – kattenhaar hoort erbij
Ken je het gezegde: “Je bent nooit helemaal gekleed zonder een paar kattenharen?”
Dus – het is maar hoe je het bekijkt! Vanuit een positieve hoek bekeken, is het kattenhaar een mooie herinnering aan je kattenvriend: waar je ook bent, je wordt als kattenfan gezien – en dus snel opgemerkt door andere kattenliefhebbers die graag lid worden van de club. Dat maakt je meteen sympathiek en je wordt er altijd aan herinnerd dat je huisdier thuis vol verlangen op je wacht.
Huismiddeltjes tegen kattenhaar
Moeilijk over het hoofd te zien, de sporen zijn overal te vinden. Vooral op de favoriete rustplekken van je kat: niet alleen op de kattenmeubels, maar ook op de bank, stoel, vloerkleed of lievelingskussen. Waar de “harige restjes” zich ook hebben gevestigd, ze zijn moeilijk te verwijderen. Ze kleven als teken aan kleding en stoffering – en het is moeilijk om ze uit te wissen.
In ieder geval voor de vloeren zijn er speciale stofzuigers die je zullen helpen tegen de aanval.
Hier vind je een overzicht van de vergeleken 2019 dierenhaarstofzuigers, evenals een selectie van de 12 beste producten.
Er zijn ook een paar handige huismiddeltjes om de invasie van kattenhaar te bestrijden. Bijvoorbeeld voor het wassen: probeer wasverzachters te gebruiken om te voorkomen dat kattenhaar aan je kleding blijft kleven. Het zachte oppervlak werkt afstotend. Stop ook je vuile kleren in de droger al voor het eigenlijke wasprogramma en gebruik de koude stand: dit zal veel haar vooraf elimineren. Vergeet niet om het pluizenfilter daarna schoon te maken.
Een pluisverwijderaar gebruiken
Een hulpmiddel dat in geen enkel kattenhuishouden mag ontbreken, is de pluisverwijderaar. Niets helpt sneller en effectiever tegen kattenhaar! Een EHBO-product voor noodgevallen op het laatste moment, en het is er in verschillende vormen. Er zijn afwasbare typen met een kleverige rubberen coating, evenals de rollen plakband voor eenmalig gebruik. De dubbelzijdige tape kan worden vervangen.
De testwinnaars van 2019 van pluisverwijderaars voor kattenhaar worden hier vermeld:
Dit overzicht vertelt je in één oogopslag welk product de optimale prijs-kwaliteitverhouding biedt.
Nat schoonmaken en afstoffen
Om het haarprobleem op te lossen, kun je ook speciale stofdoekjes gebruiken die haar aantrekken door hun elektrostatische oplaadkwaliteit, zoals microvezeldoekjes. Dit type doek zal het fijne haar niet opdwarrelen, maar het magnetisch aantrekken en vasthouden.
Als alternatief kun je ook vochtige doekjes gebruiken. Gebruik hiervoor katoenen materialen in plaats van microvezeldoeken. Maak de doekjes een klein beetje nat en wring ze uit voor gebruik, zodat er geen toegang is tot vocht dat je haarjachtmissie in de weg staat. Zorg ervoor dat je altijd eerst de bovenkant en dan de onderkant afveegt – anders verspreid je het haar weer op de oppervlakken die je net schoongemaakt hebt.
Met opzet “harige plekken” creëren
Als je een aantal (relatief) haarvrije plekken voor jezelf wilt houden, probeer dan ook een aantal speciale “kattenplekken” voor je kattenvriend te creëren.
Hiervoor moet je misschien een paar pluizige dekens opofferen, maar je kunt er zeker van zijn dat de oppervlakken onder de dekens in ieder geval haarvrij blijven.
Hoe meer knuffelige dekens je kat vindt voor exclusief gebruik, hoe groter de kans dat overtollig haar alleen aan de deken blijft kleven, in tegenstelling tot plaatsen waar het niet gewenst is.
Delen jullie de bank samen? Laat er dan gewoon een deken op liggen en schuif deze opzij als je wilt gaan zitten.
Het beste moment is het moment dat je kat er nog niet op ligt.
Kattenhaarborstels gebruiken
Voordat je begint met afstoffen of stofzuigen, kun je de bekleding of tapijten reinigen met een kattenhaarborstel.
Je kunt dezelfde borstels gebruiken die bedoeld zijn voor het verzorgen – zolang je kat dat maar toestaat…
Hiermee kun je niet alleen jouw kat helpen een gezonde, glanzende vacht te behouden en overtollig haar kwijt te raken – hetzelfde geldt eigenlijk voor je tapijt. Je kunt de fijne haartjes, die bijzonder resistent zijn, er vast uit kammen en zo het stofzuigen een stuk gemakkelijker maken.
Bekleding kan ook vooraf worden gereinigd met kattenborstels die normaal worden gebruikt voor de verzorging je kat.
Schrobborstels – dus houtborstels met natuurlijke haren – doen ook goed hun werk: ze zijn robuust en scheiden het haar grondig van de stof.
